34η Ετήσια Διάλεξη εις μνήμην Κωνσταντίνου Λεβέντη / Η αρχαιολογία της ελιάς: από την αρχαιότητα στην προβιομηχανική εποχή
19.11.25
19:30-20:30
Το Ίδρυμα Αναστάσιος Γ. Λεβέντης και το Λεβέντειο Δημοτικό Μουσείο Λευκωσίας οργανώνουν την 34η Ετήσια Διάλεξη εις μνήμην Κωνσταντίνου Λεβέντη* με τίτλο
Η αρχαιολογία της ελιάς: από την αρχαιότητα στην προβιομηχανική εποχή.
Ομιλητής της βραδιάς είναι ο Δρ Σοφοκλής Χατζησάββας, αρχαιολόγος και επί σειρά ετών Διευθυντής του Τμήματος Αρχαιοτήτων Κύπρου, ο οποίος σημειώνει χαρακτηριστικά:
«Όταν στα μέσα του 1ου μ.Χ. αιώνα ο Πλίνιος ο Πρεσβύτερος εξήρε το κυπριακό κρασί και το λάδι του νησιού, ασφαλώς δεν γνώριζε πως τα λόγια του αποτύπωναν
με τόση σαφήνεια τον διαχρονικό ρόλο της ελιάς στην ταυτότητα και στην οικονομία της Κύπρου. Η ελιά, δώρο των θεών προς τους ανθρώπους, υπήρξε σταθερός
και σιωπηλός σύμμαχος του κυπριακού πολιτισμού και της καθημερινής ζωής των ανθρώπων του νησιού, από την προϊστορική εποχή μέχρι τη νεότερη ιστορία. Χρειάστηκε να φτάσουμε στα τέλη του 20ού αιώνα για να επιβεβαιώσει η σύγχρονη επιστήμη, μέσα από μεθοδικές έρευνες, όσα η λαϊκή σοφία γνώριζε
και αξιοποιούσε εδώ και αιώνες».
Στη διάλεξή του, ο Δρ Χατζησάββας δεν φιλοδοξεί να καλύψει το σύνολο του λεγόμενου «πολιτισμού της ελιάς», διότι πρόκειται για έναν όρο που αγγίζει
σχεδόν κάθε πτυχή της καθημερινής ζωής. Αντίθετα, επικεντρώνεται στην πλέον χαρακτηριστική και υλική του διάσταση: την παραγωγή του ελαιόλαδου.
Ιδιαίτερη έμφαση θα δοθεί στην πολύπλοκη διαδικασία μετατροπής του ελαιόκαρπου σε λάδι, καθώς είναι μια διαδικασία που έχει αφήσει πλούσια
και εντυπωσιακά αρχαιολογικά κατάλοιπα. Στο επίκεντρο της παρουσίασης τίθενται οι πρώτες τεχνολογικές εφαρμογές στην παραγωγή, οι οικονομικές
και κοινωνικές επιπτώσεις αυτών των πρακτικών στις προϊστορικές κοινωνίες, ακόμα και η σταδιακή τεχνολογική τους εξέλιξη μέχρι και τη βιομηχανική εποχή.
Έστω και επιγραμματικά, η διάλεξη αγγίζει και το αποτύπωμα της ελιάς στην καλλιτεχνική δημιουργία, αναδεικνύοντας έτσι τη σύνθετη
και διαχρονική σημασία της.
Ο ομιλητής
Ο Δρ Σοφοκλής Χατζησάββας αποφοίτησε από το Παγκύπριο Γυμνάσιο το 1962 και μέχρι το 1974 κατοικούσε στον Γερόλακκο. Σπούδασε Ιστορία και Αρχαιολογία στο Πανεπιστήμιο της Σόφιας. Ακολούθησαν μεταπτυχιακές σπουδές στο Πανεπιστήμιο του Cambridge και στο UCL του Λονδίνου. Είναι διδάκτορας φιλοσοφίας του Πανεπιστημίου Gothenburg της Σουηδίας. Υπηρέτησε στο Τμήμα Αρχαιοτήτων από το 1973 μέχρι το 2004 και αφυπηρέτησε από τη θέση του Διευθυντή.
Διεξήγαγε εκτεταμένες αρχαιολογικές επισκοπήσεις και ανέσκαψε σημαντικούς αρχαιολογικούς χώρους όπως η Άλασσα, οι Τάφοι των Βασιλέων στην Πάφο,
η Φοινικική Νεκρόπολη του Κιτίου, αρχαία ελαιοτριβεία, ληνοί και υδραγωγεία.
Ήταν επιστημονικός σύμβουλος και επικεφαλής της έρευνας που οδήγησε στη δημιουργία του Ελληνικού Μουσείου της Ελιάς και του Λαδιού στη Σπάρτη.
Το 2003 επιμελήθηκε και συνέγραψε τον κατάλογο της έκθεσης Από την Ιστάρ στην Αφροδίτη στο Πολιτιστικό Κέντρο Ωνάση στη Νέα Υόρκη. Το 2010 οργάνωσε
τη μεγάλη έκθεση Κύπρος: Σταυροδρόμι των Πολιτισμών στο Smithsonian Institution στην Washington, DC, στο πλαίσιο της 50ετίας της Κυπριακής Δημοκρατίας
και επιμελήθηκε τον κατάλογό της.
Έχει δημοσιεύσει 14 μονογραφίες και δεκάδες άρθρα σε επιστημονικά περιοδικά της Κύπρου και του εξωτερικού. Έλαβε μέρος σε διεθνή συνέδρια και έδωσε διαλέξεις στην Ευρώπη και στην Αυστραλία. Το 2004 και το 2010 με το Πρόγραμμα Ωνάση παρέδωσε σειρά σεμιναρίων σε κορυφαία πανεπιστήμια των Ηνωμένων Πολιτειών. Είναι αντεπιστέλλον μέλος του Γερμανικού Αρχαιολογικού Ινστιτούτου, Επίτιμος Εταίρος της Αρχαιολογικής Εταιρείας της Αθήνας και Fellow της Society of Antiquaries του Λονδίνου.
Πληροφορίες σχετικά με τη διεξαγωγή της διάλεξης
Η 34η Ετήσια Διάλεξη εις μνήμην Κωνσταντίνου Λεβέντη έχει προγραμματιστεί για την Τετάρτη 19 Νοεμβρίου 2025, στις 19:30, στο αμφιθέατρο
«Κωνσταντίνος Λεβέντης» της Λεβεντείου Πινακοθήκης. Θα πραγματοποιηθεί στην ελληνική γλώσσα.
Κρατήσεις απαραίτητες
Οι ενδιαφερόμενοι μπορούν να διευθετήσουν τις κρατήσεις τους έως την Πέμπτη 13 Νοεμβρίου 2025:
Τ.: +357 22668838 / Email: rsvp@leventisgallery.
Οι πόρτες θα κλείσουν στις 19:40. Παρακαλούμε για την έγκαιρη προσέλευση του κοινού.
* Οι ετήσιες διαλέξεις και εκδηλώσεις έχουν αφιερωθεί εις μνήμην Κωνσταντίνου Λεβέντη από το 2002.
